The Third Man - Sir Carol Reed (1949)

Οι καταραμένες σφαίρες επιρροής μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο δημιούργησαν μικρές επίγειες κολάσεις. Στη Βιέννη, όπου διαδραματίζεται το φιλμ, υπάρχουν τέσσερις, με αποτέλεσμα σε μια πόλη να υπάρχουν 4 διαφορετικές γλώσσες, 4 συντάγματα, 4 πολιτισμοί. Σαν τη Βαβέλ κάπως, αυτή η κοινωνία, που συν τοις άλλοις έχει να αντιμετωπίσει και τη φτώχεια, δημιουργεί μικρούς και μεγάλους κακοποιούς, “ερασιτέχνες” και “επαγγελματίες”. Προφανώς αυτοί που στο τέλος επιβιώνουν είναι οι δεύτεροι.
Είναι εξόχως κωμικό πως σ’ αυτή τη πόλη καταφθάνει ένας άγιος (Holly Martins, holly=άγιος). Ένας πραγματικός άγιος, που γράφει μυθιστορήματα για ήρωες που τα βάζουν με το έγκλημα, και νομίζει, μέσα στην αφέλεια του, πως έχει έρθει στον παράδεισο (δεν είναι καθόλου τυχαίο πως μόλις μαθαίνει το θάνατο του Harry από τον θυρωρό, αυτός του λέει “he is in hell now” και δείχνει το δάχτυλό του προς τα πάνω, “or in heaven” δείχνοντας προς τα κάτω). Συνένοχοι και κυνηγοί του εγκλήματος θέλουν να απαλλαγούν απ’ αυτό το αφελές τσιμπούρι που δυσκολεύει το έργο όλων, μόνο και μόνο για τον ιερό σκοπό του “καθαρού” μετά θάνατον ονόματος του Harry Lime. Του καλύτερου φίλου του, σύμφωνα μ’ αυτόν. Και είναι ακόμη πιο κωμικό πως μέσα από αυτή την ανόητη μάλλον διαδικασία, μαθαίνει πράγματα που ούτε θα μπορούσε να φανταστεί. Βλέπετε όταν συνεργάζονται Άγγλοι (Greene, Korda, Reed), τότε και μόνο τότε το χιούμορ παύει να έχει τη γνωστή φασαριόζικη εικόνα, αλλά εισέρχεται ύπουλα μέσα στη πλοκή.
Η κινηματογράφηση αυτού του αλαλούμ διαφορετικών κουλτουρών, ανθρωποκυνηγητών , συνομωσιών και διαφθοράς αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο είναι τόσο δημοφιλές και το φιλμ. Τίποτα δε σε προϊδεάζει γι ‘αυτό που θα δεις στη συνέχεια, ούτε η μάλλον τυπική πλοκή, ούτε η παιχνιδιάρικη μουσική του. Ο Reed ακολουθεί την πορεία του Holly βήμα-βήμα και ανακαλύπτει μαζί του τον σκοτεινό κόσμο. Όσο περνάει η ώρα τα πλάνα παύουν να έχουν ισορροπία – σαν ένα κόσμο που καταρρέει - , φωτίζονται κάποιες σκιές (καταλάβατε για ποια μιλάω) και η δράση μεταφέρεται στο υπόγειο. Κάτω, όλο και πιο κοντά στη κόλαση στην οποία θα επιστρέψουν τελικά όσοι, με τις πράξεις τους στη γη, έπρεπε να πάνε. Για τους υπόλοιπους μένει η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον που ξεπροβάλλει από τον ατέλειωτο διάδρομο της κλασικής πλέον τελευταίας σκηνής.
Μέσα από τις ιστορικές πλέον σκηνές η ιστορία, που θα μπορούσε να είναι υλικό για να φθηνά μυθιστορήματα του Holly Martins, γίνεται κομψοτέχνημα. Ο Reed βρήκε τον κατάλληλο ρυθμό, o Greene τις κατάλληλες ατάκες και με Cotten και Welles να κεντάνε, δημιουργήθηκε ένα από τα πιο ισχυρά classics στην ιστορία του σινεμά. Και σαν τον ήρωα του και αυτό ανασταίνεται με τις πολλαπλές θεάσεις – τέταρτη νομίζω δική μου και σίγουρα θα ακολουθήσουν και άλλες στο μέλλον.

10 Αξέχαστα Ματς - Νο1 (άντε να τελειώνουμε..)

Βραζιλία - Ολλανδία 1-1 (1998, Ημιτελικός Mundial)

Όσοι με ξέρουν, γνωρίζουν την αγάπη μου για την Ολλανδία και την αθεράπευτη απέχθεια μου για τους Βραζιλιάνους στο ποδόσφαιρο. Με δεδομένο πως και οι 2 χώρες παρουσίασαν τις καλύτερες τους ομάδες της προηγούμενης δεκαετίας - μη πω και της τωρινής - το συγκεκριμένο ματς αυτομάτως φάνταζε ως το απόλυτο ντέρμπι. Σε ιδανικές συνθήκες για μένα, δηλαδή σε "ποδοσφαιρικό" λόγω μουντιάλ καλοκαιρινό καφε με 50 τουλάχιστον άτομα χωρισμένα σε 2 στρατόπεδα - εντάξει ήταν λίγοι παραπάνω οι βραζιλιάνοι - χωρίς καυγάδες πάντως, ακολούθησε το πιο χορταστικό ποδοσφαιρικό 2,5ωρο που θυμάμαι ποτέ. Ειδικά στο γκολ του Kluivert χάθηκε το σύμπαν. Για την ιστορία οι αντιπαθητικοί κέρδισαν άλλη μια φορά - στα πέναλτυ, εκεί που πάντα δηλαδή κερδίζουν αντιπαθητικές ομάδες - και έχασαν στο τελικό από τους Γάλλους, ομάδα σαφώς χειρότερη και από τους 2.

10 Αξέχαστα Ματς - Νο2

Γιουγκοσλαβία - Λιθουανία 96-90 (1995, Τελικός Eurobasket)

Είναι δεδομένο πως μπορείς να προσάψεις πολλά αρνητικά στο ελληνικό αθλητικό κοινό. Εκεί που του βγάζεις πάντως το καπέλο είναι πως όταν βλέπει ματς από αντικειμενική σκοπιά, δηλαδή δεν παίζει η ομάδα που υποστηρίζει ούτε έχει κάποιο όφελος από το αποτέλεσμα, δεν ανέχεται να βλέπει αδικίες - πραγματικές και όχι οπαδικές - και κάνει το ό,τι μπορεί να για να επαναφέρει την ισορροπία. Στον αξέχαστο τελικό της Αθήνας μόνο το ουδέτερο ελληνικό κοινό θα μπορούσε να φωνάζει εν χορώ το ανεπανάληπτο "Fiba, fuck off " για τη κωμωδία που του προσέφεραν τα αφεντικά του μπάσκετ, στερώντας τη μοναδική ευκαιρία να απολαύσει για μια από τις λίγες φορές στην ιστορία τόσο πολλά μεγάλα ονόματα μέσα στο παρκέ.

Στον καθαρά αγωνιστικό τομέα από τη μία οι Djordjevic,Danilovic,Divac, Savic, Bodiroga και από την άλλη Sabonis, Marciulionis,Karnisovas,Chomicius,Kurtinaitis προσέφεραν ένα σπάνιας ομορφίας θέαμα - θυμηθείτε άλλωστε το σκορ έληξε 96-90 στην εποχή που κυριαρχούσε το μπάσκετ της Λιμόζ και σπάνια σε ντέρμπι μια ομάδα σκόραρε πάνω από 70 πόντους. Προσωπικό show από Djordjevic και Marciulionis με 41 και 32 πόντους αντίστοιχα ήταν αυτοί που σήκωσαν στις πλάτες τους τις 2 ομάδες. Τα σκανδαλώδη πάντως σφυρίγματα υπέρ των Σέρβων ξεσήκωσαν Λιθουανούς και κοινό με αποτέλεσμα στο γήπεδο να ακούγεται κυρίως το "Lietuva, Lietuva" και να ξεσπάσουν έντονες αποδοκιμασίες μετά τη λήξη του αγώνα. Στην απονομή οι Λιθουανοί αποθεώθηκαν ενώ οι τρίτοι Κροάτες με το που ανέβηκαν οι Σέρβοι αποχώρησαν. Ανεβάινοντας οι Σέρβοι δέχτηκαν ατελείωτη γιούχα - κάτι που σίγουρα ως παίκτες δε το άξιζαν - από το κοινό και τελικά μέσα σ'αυτό το κλίμα αμηχανίας και παρά το λαϊκό σουξέ της εποχής "δε θα πάρεις κύπελλο ποτέεε..." ο Ζάρκο Πάσπαλι το σήκωσε τελειώνοντας έτσι ένα από τα πιο "πολιτικά" ματς που έγιναν ποτέ

10 Αξέχαστα Ματς - Νο3

Ελλάδα - Τσεχία 1-0 (Euro 2004, Ημιτελικός)

Μπροστά ο Δέλλας, μπροστά ο Στέλιος ο Γιαννακόπουλος ( κατά το "ο Τάκης ο Φύσσας") κτλ κτλ. Αφού δε φάγαμε 5 ως εκείνη την ώρα χαλάλι μας. Ωραίο ήταν...

10 Αξέχαστα Ματς - Νο4

Άρης - Εφές Πίλσεν 50-48 (1993, Κύπελλο Κυπελλούχων)

Το χειρότερο μπάσκετ, ο χειρότερος αγώνας, η κακοποίηση του αθλήματος. Έχουν καμιά σημασία μπροστά στη θέα της πρώτης ευρωπαϊκής κούπας ; Στο Τορίνο λοιπόν και με σκορ που πριν από μερικά χρόνια ήταν α' ημιχρόνου, ο Άρης πρώτη σαιζόν χωρίς τον Γκάλη - τι αδικία - κατάφερε εν μέρει αυτό που πάλευε από το 1987 και έπειτα. Τώρα πλέον τους πόντους έβαζε ο Τάρπλεϊ, τη θέση του Ιωαννίδη είχε ο Σερφ με την οδοντογλυφίδα του και ο Γιαννάκης σήκωνε ως αρχηγός πια το κύπελλο - μόνο ο Βουρτζούμης έμεινε κλασική αξία κόβοντας και πάλι το δυχτάκι. Το τελευταίο πεντάλεπτο, που διδάσκεται πλέον στο μάθημα πως να ΜΗ παίζετε μπάσκετ, ο Άρης προηγήθηκε 50-45 και δε κατάφερε να ξανασκοράρει έκτοτε, δεχόμενος όμως μόλις ένα τρίποντο βγήκε στο τέλος νικητής. Στα αξιοσημείωτα, το γνήσιο παραδοσιακό σουρεαλιστικό ξύλο - ξέρετε, αυτό που παίρνεις μια καρέκλα για πολεμοφόδιο και ορμάς στα τυφλα αδιαφορώντας αν πετύχεις φίλο ή εχθρό - που έπεσε μέσα στο γήπεδο μετά τη λήξη του αγώνα

Shadow of a doubt - Sir Alfred Hitchcock (1942)

Η ιστορία με τα McGuffin στη φιλμογραφία του Hitchcock είναι λίγο πολύ γνωστή και το βρίσκω περιττό να προσθέσω κάτι καινούριο. Η ανάμιξη του με τον αμερικάνικο κινηματογράφο που ως γνωστό απαιτεί και κάποια κέρδη παραπάνω του έδωσε την ευκαιρία – πράγμα σπάνιο για καλλιτέχνη – να εκφραστεί όπως ακριβώς ήθελε πάνω στις θεματικές που τον απασχολούσαν αλλά και ταυτόχρονα να κρατά σχεδόν πάντα ευχαριστημένους κοινό και παραγωγούς. Στο Hollywood βρήκε τις καλύτερες αφορμές -τα McGuffin δηλαδή – για ιστορίες με σασπένς που θα μπορούσε να βρει, και πίσω απ’ αυτές δεν έχανε ποτέ ευκαιρία να μιλάει ο ίδιος μέσω των ηρώων του για τα προβλήματα που τον απασχολούσαν.

Το Shadow of a doubt έχει τη φήμη της αγαπημένης ταινίας του σκηνοθέτη της. Ξαναβλέποντας το οδηγούμαι στο συμπέρασμα ότι για πρώτη φορά ο Hitchcock σπάει τόσο έντονα στα 2 γνωστά στη συνέχεια της πορείας του κομμάτια. Στον Hitchcock του κοινού – αυτό που του έδωσε τον υποτιμητικό τίτλο “Master of suspense” – και στον υπέροχο σκοτεινό Hitchcock αυτών που λατρεύουν τη σκοτεινή αίθουσα, ανθρώπων όπως ο Truffaut. Είναι η στιγμή που και ο ίδιος καταλαβαίνει πως ο διαχωρισμός είναι απαραίτητος γι’ αυτόν, σε αντίθετη περίπτωση θα κατέληγε να ή σκηνοθετεί σενάρια της σειράς ή να ψάχνει χρήματα για μεγαλόπνοες ιδέες σαν τον Orson Welles. Η συγκεκριμένη ταινία λοιπόν ουσιαστικά αποκαλύπτει σε εμάς τον Hitchcock των επόμενων ετών γι’ αυτό και έχουμε κάθε λόγο να την αγαπάμε και εμείς το ίδιο.

Πίσω λοιπόν από την ιστορία ενός φονιά που κρύβεται παρακολουθούμε μια ακτινογραφία της μέσης αμερικάνικης οικογένειας. Τον τίτλο δε τον προσάπτω εγώ αλλά τον δίνει η ίδια η ταινία όταν οι αστυνομικοί βρίσκοντας δικαιολογία να εισχωρήσουν στο σπίτι που φιλοξενεί τον φονιά παριστάνουν δημοσιογράφους που έρχονται να φωτογραφίσουν την πρότυπη μέση οικογένεια. Νομίζετε λοιπόν πως η είσοδος σ’ αυτήν ενός ξένου είναι πρόβλημα ; Έχει τέτοια χάλια η “μέση οικογένεια” που ο ξένος έρχεται ως λυτρωτής. Να τα πάρουμε με τη σειρά. Ο πατέρας , τραπεζικός υπάλληλος, θα ήθελε πολύ να εξιχνιάζει εγκλήματα. Η μητέρα, ξεχασμένη ανάμεσα στο νοικοκυριό και τα 3 παιδιά της. Τα 2 μικρά παιδιά, μάλλον ενοχλητικά σπασικλάκια μας τυραννούν με τις εξυπνάδες τους. Η μόνη παραφωνία η μεγάλη κόρη, Charlie που ασφυκτιά σ’ αυτό το κλίμα και θεωρεί την άφιξη του συνονόματου θείου Charlie ως μήνυμα ελπίδας που θα φέρει καλύτερες μέρες για την οικογένεια της. Και αφού τελικά ο μεσσίας αποδεικνύεται πως έχει μεγάλα μυστικά, η σωτηρία - με την έννοια της επιβίωσης αυτή τη φορά - θα έρθει από τη νεαρή Charlie.

Αν και κατ' εξοχήν οπτικός ο Hitchcock δε θα μπορούσε ποτέ να εκφραστεί όπως ήθελε στο βωβό. Εκδηλώνεται μεν με οπτικά ευρήματα αλλά φανερώνεται πλήρως μέσα από τα λόγια των ηθοποιών. Ο κυνικός θείος Charlie - σπουδαίος Joseph Cotten για άλλη μια φορά - εκφράζει την αηδία του για την εικόνα της κοινωνίας , εξέχον μέλος της οποίας είναι και η οικογένεια που τον φιλοξενεί. Μιλάει για τις "χυδαίες" χήρες, που κατασπαταλούν τις περιουσίες που τους άφησαν οι μακαρίτες, για την άσκοπη ζωή που κάνουν – σε εκπληκτική σκηνή όπου γυρνάει προς τη κάμερα ρωτώντας το κοινό πλέον αν αξίζουν να ζουν. Οι απάνθρωπες λοιπόν απόψεις του έρχονται σε αντιδιαστολή με την φιλόξενη και ήσυχη οικογένεια της αδερφής του. Έρχεται στην επιφάνεια το αρρωστημένο χιούμορ του σκηνοθέτη βάζοντας 2 δυνάμεις, την οικογένεια και τον επισκέπτη, στον ίδιο χώρο που ενώ είναι εκ διαμέτρου αντίθετες, βλέπουν αυτή τη συγκατοίκηση ως σωτηρία. Αυτή τελικά υπάρχει μόνο για τους μεν και διόλου τυχαίο δεν είναι που έρχεται από το λιγότερο “κοιμισμένο” άτομο, τη Charlie, τη μοναδική που σκεφτόταν να περάσει στην αντίθετη πλευρά.

Για να ξυπνήσει λοιπόν η υπνωτισμένη μέση οικογένεια, χρειάζεται την αμφισβήτηση μέσα από τα μέλη της. Μόνο οι αμφισβητίες μπορούν να ανακαλύψουν τις απειλές, μια που τέτοια τελικά είναι ο Cotten, και να τις αντιμετωπίσουν. Το τελικό αυτό συμπέρασμα φυσικά εξακολουθεί να υφίσταται και σήμερα κάνοντας τη ταινία από τις απόλυτα διαχρονικές του δημιουργού της και ξεκινώντας μια ατέλειωτη σειρά ταινιών που υποβόσκει μια δεύτερη υπόθεση πίσω από τη πρώτη. Ανακαλύψτε την και αφήστε τους υπόλοιπους να ψάχνουν το σασπένς

10 Αξέχαστα Ματς - Νο5 (εεε το είχα ξεχάσει λίγο...)

Barcelona - PAO 3-1 (2002, Champions league)

Το ρέκβιεμ της πιο αγαπημένης (υποκειμενικά) και επιτυχημένης (αντικειμενικά) ελληνικής ομάδας με βάση μόνο την ευρωπαϊκή της πορεία.Μια διετία γεμάτη διπλά στο εξωτερικό , όχι και τόσο καλής μπάλας είναι η αλήθεια (το λεγόμενο σύστημα τσουκου-τσουκου ball που μιμήθηκε κάπως και ο Ρεχάγκελ 2 χρόνια αργότερα) αλλά πολλών σπουδαίων ποδοσφαιρικών βραδιών. Είχαμε ταυτίσει όλοι σχεδόν το Ch. L. με τον Καραγκούνη και τους Γκουμομπασινάδες.

Στο συγκεκριμένο ματς είναι αδύνατο να θυμηθώ τον αριθμό των βρισιών και των ιπτάμενων αντικειμένων που εκτοξεύθηκαν προς τη δύσμοιρη TV το τελευταίο τέταρτο. Τότε που είχε διαμορφωθεί πλέον το 3-1 και ο ΠΑΟ επιζητούσε το γκολ που θα έστελνε αυτόν στα ημιτέλικα.Τι κόντρες, τι πέναλτυ που δε δόθηκαν, τι σουτ του άχρηστου Vlaovic που δε μπήκαν ποτέ, τα πάντα είχε. Τελικά το γκολ δεν ήρθε παρά τα 10 περίπου λεπτά καθυστερήσεων λόγω τραυματισμών και βάζελοι και μη μείναμε με τη πίκρα... Κρίμα

Classic moments

Touch of evil (1958, Orson Welles)

50 χρόνια σχεδόν μετά τη πρώτη προβολή, η εκπληκτική εναρκτήρια σκηνή της ταινίας. Άλλη μια μεγαλειώδης προσφορά στο πολιτισμό του "πολύ" Welles