Be kind rewind - Michel Gondry (2008)

Τα παιδιά ως γνωστόν παρά τις συνεχείς αταξίες τους, καταφέρνουν αυθόρμητα και χωρίς ιδιαίτερο κόπο να αποκομίσουν τη συγχώρεση για τις πράξεις τους από τους υπόλοιπους. Ο Michel Gondry, ένας ενήλικας με καρδιά παιδιού, που είναι άξιον απορίας πως ζει στον κόσμο των μεγάλων, με τη τελευταία σκηνή – ύμνο για τη προσφορά του κινηματογράφου στον μέσο άνθρωπο συγχωρείται αυτομάτως για όλα τα λάθη που έκανε πριν.

Τα λάθη του πάντως είναι αναγνωρίσιμα και από το παρελθόν του και εντοπίζονται στο ότι χάνει πάνω στην παρόρμηση τον έλεγχο της ταινίας. Το σενάριο του φιλμ, για άλλη μια φορά ευφάνταστο, ασχολείται με 2 τύπους που για να σώσουν το ρετρό κατάστημα ενοικιάσεων VHS ταινιών, ξαναγυρνούν αρκετές από αυτές με πενιχρά μέσα, επειδή έχει καταστραφεί το εμπόρευμά τους. Όλη η εξέλιξη της ταινίας μοιάζει κάπως ιστορικά με τα πρώτα χρόνια του κινηματογράφου. Υπάρχουν δηλαδή από τη μια ευφυείς ερασιτέχνες και από την άλλη θεατές διψασμένοι για κάτι καινούριο παρά τις ατέλειες του. Αυτή η σχέση που αναπτύσσουν οι 2 πλευρές συχνά εξαφανίζεται από τις υπερβολές των πρωταγωνιστών και τα όχι πάντα κωμικά τους καμώματα που κατά διαστήματα κουράζουν. Σε συνδυασμό και με το προηγούμενο του, Science of sleep, ο Gondry μοιάζει εγκλωβισμένος στις ιδέες και το σινεμά που δημιουργεί. Είναι όμως πάντα – όπως και οι ήρωες του - συναισθηματικός, αυθόρμητος και πάνω απ’ όλα νοσταλγικός. Και επειδή έχει το ταλέντο να προβάλλει στην οθόνη τα προτερήματα του με πολύ γλυκό, και κάπως ανορθόδοξο, τρόπο δε μπορώ παρά να μη τον αποθεώνω. Έστω και αν επί της ουσίας το τελικό του αποτέλεσμα μοιάζει μέτριο.

PS : Το Be kind rewind την εποχή της βιντεοκασέτας ήταν σλόγκαν - παράκληση των καταστημάτων προς τους πελάτες ώστε αυτοί να γυρίζουν τις κασέτες στην αρχή πριν τις επιστρέψουν. Θυμηθείτε πόσες φορές νοικιάζοντας ταινία παρατηρούσατε στο σπίτι πριν τη δείτε πως ήταν αφημένη στο τέλος...

Miller's Crossing - Joel & Ethan Coen (1990)

Λίγο πριν την επίσημη έξοδο της ταινίας No country for old men στις ελληνικές αίθουσες, ήρθε μια υπέροχη προβολή στο DVD μου – αρκετά χρόνια μετά την πρώτη – της καλύτερης ταινίας στη φιλμογραφία των αδερφών Coen, εξαιρουμένης της φετινής οσκαρικής δουλειάς τους που δεν έχω δει ακόμη. Το Miller’s crossing είναι από τις σπάνιες εκείνες ταινίες που μπορούν να γοητεύσουν τον οποιονδήποτε, είτε αυτός είναι μελετητής του κινηματογράφου είτε απλός θεατής που αρέσκεται σε γκανγκστερικά φιλμ.

Η ταινία, που διαδραματίζεται στην Αμερική την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, παίρνει το όνομα της από την τοποθεσία όπου τα μέλη του υποκόσμου χρησιμοποιούν για να απαλλάσσονται από τους παρείσακτους – κοινώς να δολοφονούν. Ο πρωταγωνιστής Gabriel Byrne θα βρεθεί εκεί 2 φορές πρώτα ως θύτης και μετά ως υποψήφιο θύμα. Στη πορεία της ταινίας αλλάζει στρατόπεδο πηγαίνοντας από τον “κουμανταδόρο” της πόλης στον αντίπαλο του και υλοποιώντας ένα ασύλληπτο σχέδιο χρησιμοποιεί ως αντικείμενα διάφορους μικροκακοποιούς. Αυτή η συνεχής αλλαγή καταστάσεων είναι και το μεγαλύτερο όπλο της ταινίας καθώς δίνεται ιδιοφυώς χιουμοριστικά, αφού το μεγαλύτερο άγχος των ηρώων κατά τη διάρκεια της είναι πως θα καταφέρουν να ξεχωρίζουν τους φίλους από τους εχθρούς. Η “ηθική” του υποκόσμου που λέει και στην εναρκτήρια σκηνή ο υποψήφιος αρχιμαφιόζος Johnny Caspar είναι το ζητούμενο. Οι μόνοι ακίνδυνοι σ’αυτή την ιστορία είναι προφανώς οι αρχές του τόπου που λειτουργούν απλώς ως πιόνια και προσπαθούν, με το αζημίωτο βέβαια, να ικανοποιούν τα “αφεντικά”.

Η ευκολία με την οποία αλλάζουν συμμαχίες και φίλους οι μικροί και μεγάλοι κακοποιοί της ταινίας βγάζει προς τον θεατή μια εικόνα γελοιοποίησης. Σε καμία στιγμή δεν υπάρχει προσπάθεια θεοποίησης κάποιου ήρωα, κάτι που συχνά για λόγους εντυπωσιασμού γίνεται σε πολλές παρόμοιες ταινίες. Ακόμη και ο πρωταγωνιστής παρά την ευφυΐα που διαθέτει, λόγω του αποστασιοποιημένου από τα πάντα χαρακτήρα του αλλά και των προσωπικών του αδυναμιών – παράλληλα με το σχέδιο του έχει να αντιμετωπίσει και χρέη που ο ίδιος δημιούργησε – δεν αποτελεί πρότυπο ήρωα και σε καμία περίπτωση δε μπορεί να μείνει ως συμπαθής. Οι Coen έφτιαξαν λοιπόν μια ταινία με θέμα τη μαφία και με πρωταγωνιστές τα μέλη της και κατόρθωσαν να την απογυμνώσουν. Ακόμη και από τον τίτλο κλείνουν το μάτι σαν να μας λένε πως αργά ή γρήγορα όλα τα μέλη της εκεί καταλήγουν. Μέλη συνήθως αμόρφωτα, άπληστα και τα περισσότερα διόλου ευφυή. Γι’ αυτό απορούν σε όλη σχεδόν τη διάρκεια του φιλμ , σ’ένα από τα πιο εξωφρενικά αστεία που είδαμε ποτέ, που πήγαν τα μαλλιά του ιδιωτικού ντετέκτιβ που βρέθηκε νεκρός. Ακόμη γελάω με τα χάλια τους…